Pamięci Wyklętych

Na Placu Niezłomnych w Kościanie oddano dziś hołd Żołnierzom Wyklętym.

Fot. Bogdan Ludowicz

Władze samorządowe powiatu, miasta i gminy Kościan oraz Śmigla złożyły wiązanki kwiatów pod tablicą upamiętniającą Żołnierzy Wyklętych. Wartę honorową przy tablicy zaciągnęli kościańscy harcerze.

Obchodzony 1 marca Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych ustanowiono w 2011 roku. Jest ono „wyrazem hołdu dla żołnierzy - bohaterów antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienia dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego z bronią w ręku, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu”.

Święto obchodzone jest w rocznicę zamordowania w mokotowskim więzieniu przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej.

W roku największej aktywności zbrojnego podziemia, 1945, działało w nim bezpośrednio 150-200 tysięcy konspiratorów, zgrupowanych w oddziałach o bardzo różnej orientacji. Dwadzieścia tysięcy z nich walczyło w oddziałach partyzanckich. Kolejnych kilkaset tysięcy stanowili ludzie zapewniający partyzantom aprowizację, wywiad, schronienie i łączność. Doliczyć trzeba jeszcze około dwudziestu tysięcy uczniów z podziemnych organizacji młodzieżowych, sprzeciwiających się komunistom. Łącznie daje to grupę ponad pół miliona ludzi tworzących społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni „leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN – Józef Franczak „Laluś” zginął w walce w październiku 1963 roku.

W latach 1945-1956 w Wielkopolsce działało 60 oddziałów partyzanckich oraz 109 organizacji antykomunistycznych. Największą organizacją antykomunistyczną była Wielkopolska Samodzielna Grupa Ochotnicza „Warta” - WSGO „Warta”. Jej twórcą był ostatni komendant okręgu Poznańskiego AK ppłk Andrzej Rzewuski. Szacuje się, że w skład tej rozwiniętej organizacji wchodziło od 5 do 6 tys. żołnierzy. Poza wspomnianymi organizacjami historycy doliczyli się, że na terenie Wielkopolski działało 96 antykomunistycznych organizacji młodzieżowych.

Żołnierze Wyklęci związani z Ziemią Kościańską, których biografie są znane historykom:

Polegli w walce:

Franciszek Kuklewski (1925-1946), ps. „Wilk”,
Urodził się 22 listopada 1925 roku. Był synem Jana i Michaliny. Od IX 1945 roku był żołnierzem oddziału Gedymina Rogińskiego „Dzielnego”, następnie oddziału Mariana Rączki „Kościuszki”. Był jego zastępcą. Uczestniczył w akcji na posterunki MO, funkcjonariuszy UB, instytucje. 19 czerwca 1946 roku poległ w walce z obławą UB, MO i KBW w powiecie kościańskim.
Marciniak Mieczysław (brak danych na temat urodzin i pseudonimu). Od maja 1946 roku żołnierz oddziału Mariana Rączki „Kościuszki”, poległ 9 sierpnia 1946 roku w walce z obławą UB, MO i KBW w powiecie kościańskim.

Skazani:

Józef Kortus urodził się 20 sierpnia 1923 roku w Siekowie w powiecie kościańskim. Był synem Stanisława i Władysławy. Był żołnierzem oddziału zbrojnego na terenie powiatu kościańskiego. Został zatrzymany 8 sierpnia 1946 roku w Siekowie. Sądzony prze WSR w Poznaniu na sesji wyjazdowej w Kościanie. 18 września 1946 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w Kościanie 27 września 1946 roku o godzinie 16.45.

W tym samym dniu stracono Władysława Trawę urodzonego 14 maja 1922 roku w Morownicy. Walczył w okresie od marca do sierpnia 1946 roku.

Stanisław Graf, urodzony 1 listopada 1924 roku w Jaskółkach, wówczas powiat kościański. Był synem Szczepana i Józefy z domu Brysiak. Żołnierz oddziału „Rycerz”, Czesława Lecińskiego, „Szefa Czesia”, 27 lipca 1946 roku został ranny w starciach z grupą operacyjną UB i WP. Został zatrzymany przez PUBP 15 sierpnia 1946 roku i oskarżony o udzielanie pomocy oddziałowi, w którym walczył. Sądzony przez WSR w Poznaniu. Jego „obrońcą” był na sesji wyjazdowej sądu w Wolsztynie funkcjonariusz MO. 6 września 1946 roku został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 24 września 1946 roku o godzinie 20.15 w Wolsztynie.

We Wrocławiu zostali straceni bracia pochodzący z Czacza: Władysław Kajak ( urodzony 4 czerwca 1922 roku) iEdward Kajak (urodzony 18 stycznia 1926 roku). Byli synami Edwarda. Działali w Konspiracyjnym Związku Harcerstwa Polskiego w Nowej Soli. 60 dni po aresztowaniu zostali 7 października 1946 roku skazani na karę śmierci przez WSR we Wrocławiu. Wyrok wykonano we wtorek 14 stycznia 1947 roku w więzieniu Nr 1 we Wrocławiu przy ul. Kleczkowskiej.

Mieczysław Galica - starszy sierżant Armii Krajowej, rolnik ze wsi Bielewo. Miał 40 ha gospodarstwo. Aresztowany 15 października 1950 roku. Zmarł 22 grudnia 1950 roku o godzinie 9.45 w Szpitalu Powiatowym w Kościanie.

Już głosowałeś!