Opustoszała kościańska lokomotywownia

Wybudowana na początku lat czterdziestych XX wieku kościańska lokomotywownia to jeden z nielicznych w mieście obiektów powstałych podczas niemieckiej okupacji. Od dziesięcioleci nie pełni swojej roli. Dłużej funkcjonowała część mieszkalna budynku. Dziś całość niszczeje tuż przy wyremontowanej linii kolejowej Poznań - Wrocław.

Niewiele można znaleźć informacji o lokomotywowni Kościan. W publikacji „Materiały Archiwalne do Dziejów Kościana” Miron Urbaniak napisał:

Magistralna linia Wrocław – Leszno – Poznań przez Kościan należała do bardzo ważnych w powołanej w trakcie wojny Dyrekcji Kolei Rzeszy Poznań (Reichsbahndirektion – Rbd Posen). Faktem jest, że kluczowe dla działań wojennych szlaki żelazne w poznańskiej dyrekcji przebiegały na kierunku wschód – zachód i to one zostały objęte przede wszystkim słynnym programem budowlanym Niemieckich Kolei Rzeszy „Otto” (Ott obauprogramm/Ott obauvorhaben), ale w Kościanie podjęto również pewne inwestycje na stacji, których najbardziej widocznym śladem jeszcze dziś pozostaje trójstanowiskowa lokomotywownia prostokątna z noclegownią i dyspozytornią, ulokowana w północnej części węzła kolejowego, tuż przy Kanale Kościańskim. Stacjonujące w niej lokomotywy spalinowe i wagony motorowe służyły m.in. do obsługi lokalnego ruchu kolejowego.

Budowa lokomotywowni prostokątnej na stacji była jedną z nielicznych ważnych inwestycji budowlanych okresu hitlerowskiego w grodzie nad Obrą. W miejskich zakładach przemysłowych: gazowni i wodociągach, a także rzeźni dokonywano jedynie najbardziej niezbędnych prac remontowych, pozwalających na utrzymanie ich w ruchu. Poważniejszych inwestycji nie prowadzono (…).

O jaki lokalny ruch kolejowy chodzi? Przypomnijmy, że dawniej stacja Kościan była czterokierunkową stacją węzłową. Od roku 1856 działała linia Poznań – Wrocław. W roku 1900 otwarto linię do Grodziska (linia Kościan – Miejska Górka) a w roku 1901 połączono Kościan z Grodziskiem Wielkopolskim (linia Kościan – Opalenica). Linia do Gostynia, do roku 1948 była własnością Kościańskiej Kolei Powiatowej. Później przeszła pod zarząd PKP (więcej o tej linii w tekście: Kościan Fabryczny czy Kurzagóra? Historia kolejowego przystanku).

Dziś Kościan jest stacją dwukierunkową, przez którą przebiega magistrala E59 z Poznania do Wrocławia. Zachowany został dla ruchu towarowego krótki odcinek do Kurzejgóry, będący pozostałością po linii do Gostynia.
Do kiedy lokomotywownia pełniła swoją rolę? Nie wiemy. Może ktoś z czytelników zna odpowiedź na to pytanie?

W Internecie można znaleźć odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury na zapytanie posła Wiesława Szczepańskiego z maja 2010 roku w sprawie przyszłości obiektów kolejowych oraz remontu dworca kolejowego w Kościanie. Zapowiadana jest w nim przebudowa dworca w porozumieniu z samorządami, zaś co do lokomotywowni, kolej nie miała żadnych planów. W piśmie czytamy:

Mieszcząca się na opisanym przez pana posła terenie lokomotywownia obecnie nie pełni żadnej funkcji służbowej, a jedynie funkcję mieszkaniową. Znajduje się w niej pięć lokali mieszkalnych zajmowanych przez lokatorów, przy czym ze względu na specyficzny układ architektoniczny tej budowli nie istnieje możliwość wydzielenia i odnowienia części mieszkalnej przy jednoczesnym rozebraniu części pełniącej w przeszłości funkcje służbowe. Z kolei całkowita likwidacja i rozebranie lokomotywowni pociąga za sobą konieczność przeprowadzenia stosownych procedur przesiedlenia zamieszkujących ją osób. Ewentualny remont lokomotywowni wymagałby od PKP SA znaczących nakładów finansowych, nieznajdujących w praktyce uzasadnienia ekonomicznego.

Choć kościański dworzec, stacja kolejowa i przebiegająca przez nią linia kolejowa przeszła w minionych latach całkowitą przebudowę, to lokomotywownię i kolejową wieżę ciśnień wszelkie zmiany ominęły. Stoją opustoszałe z zamurowanymi wejściami. (s)

Zdjęcia z 2023 roku: Piotr Nędzewicz / Air Space Foto

Już głosowałeś!