Nowe opłaty za przedszkola

Rada Miejska Kościana jednogłośnie wprowadziła zmiany w uchwale dotyczącej opłat pobieranych za usługi świadczone w przedszkolach prowadzonych przez miasto

- Dziś opłaty mają charakter opłaty stałej. Za pobyt dziecka w przedszkolu przez sześć godzin płaci się tyle samo, co za pobyt dziesięciogodzinny. Przedszkola miejskie świadczą bezpłatne usługi w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego, inaczej mówiąc za pięć godzin zajęć. Rodzice muszą płacić za usługi przekraczające tę podstawę – powiedział burmistrz Michał Jurga, dodając, że nadzór prawny wojewody wskazuje, że wykaz usług powinien być skonkretyzowany, tak, by rodzice wiedzieli za co płacą. Podziękował zespołowi radnych, pod kierunkiem Joanny Albińskiej, za pracę nad nowym projektem i dogłębną analizę. – Przedkładana dziś pod obrady uchwała jest dobrym consensusem.

Zaproponowane przez samorząd rozwiązania z jednej strony uzależniają odpłatność od liczby godzin korzystania przez dziecko z usług przedszkolnych, a z drugiej - od liczby posiłków. Odpłatność za każdą godzinę zajęć opiekuńczych ponad podstawę programową wyceniono na 0,79 zł, za przygotowanie i podanie śniadania - 30 zł miesięcznie, obiadu - 45 zł miesięcznie, a podwieczorku – 20 zł miesięcznie. Nowością jest opłata za opiekę nad dzieckiem przed wyznaczoną godziną rozpoczęcia zajęć i po wyznaczonej godzinie zakończenia zajęć (11 zł za godzinę) oraz zwolnienie z obowiązku ponoszenia odpłatności za te dni, w których dziecko jest nieobecne w przedszkolu, o czym rodzice są zobowiązani zawiadomić przedszkole najpóźniej przed rozpoczęciem w danym dniu zajęć. Pozostawiono dotychczasowe zniżki za odpłatność w przypadku korzystania z przedszkoli lub oddziałów przedszkolnych w szkołach większej liczby dzieci, niż jedno z danej rodziny. Rodzice dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego lub opinią o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju, na które miasto otrzyma subwencję, nie będą uiszczali opłat za zajęcia organizowane w wymiarze zgodnym z obowiązującymi przepisami.

Jak stwierdził burmistrz, wprowadzone zmiany mogą spowodować, że wpływy do budżetu miejskiego mogą okazać się niższe.
- Ale trudno, trzeba to ponieść. Chcemy objąć nauczaniem przedszkolnym jak największą ilość dzieci, bo to początek ich edukacji – podkreślił burmistrz Jurga, przypominając, że w ubiegłym roku opieką przedszkolną w mieście objętych było 81% dzieci. – Jeśli uchwała zyska państwa akceptację, to podpiszemy z rodzicami umowy cywilno-prawne.

Projekt został przyjęty jednogłośnie. (kar)

Od redakcji

Za co płacą rodzice? Czy rodzice przedszkolaków w Kościanie wiedzą za co płacą posyłając dziecko do przedszkola? Czy znają wysokość opłat za dodatkowe zajęcia dydaktyczno-wychowawcze? Po raz pierwszy zadaliśmy te pytania we wrześniu 2008 roku. Postawiliśmy wówczas pięć zarzutów. Po pierwsze: uznaliśmy za niezgodne z prawem ograniczenie dostępu do bezpłatnego 5 godzinnego przedszkola jedynie dla dzieci z ubogich rodzin. Po drugie: za niezgodne z prawem uznaliśmy pobieranie dodatkowych opłat (poza „wsadem do kotła”) od rodziców dzieci korzystających z posiłków w ramach 5-godzinnego przedszkola. Po trzecie: za niezgodny z przepisami uznaliśmy sposób określenia opłaty za przedszkola dla dzieci korzystających z oddziałów 10 godzinnych. W uchwale nie sprecyzowano bowiem za co rodzic połaci. Po czwarte: za nieuzasadniony uznaliśmy zapis o zasadach zwrotu pieniędzy za nieobecność dziecka w przedszkolu. Opłata nie podlegała zwrotowi jeśli dziecko było nieobecne krócej niż jeden miesiąc. Po piąte: wskazaliśmy, że uchwała o zasadach korzystania z przedszkoli jako akt prawa miejscowego wymaga publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Od września 2008 roku nieustannie domagaliśmy się od Rady Miejskiej Kościana zmiany uchwały. Długo czekaliśmy na reakcję i co kilka miesięcy przytaczaliśmy kolejne wyroki sądów administracyjnych potwierdzające nasze zarzuty do obowiązujących w Kościanie zasad. Przekonanie władz do konieczności zmian zakończone podjęciem nowej uchwały zajęło nam półtora roku. W końcu udało się i mamy prawie dobrą uchwałę. Prawie.

Wreszcie uchwała określa za co pobierane są opłaty. Przypomnijmy, że pięciogodzinna podstawa programowa musi być realizowana przez przedszkola bezpłatnie. Opłat można żądać jedynie za usługi przekraczające określoną w rozporządzeniu podstawę programową.

Udało się także przekonać władze do zmiany zasad zwrotu opłat za dni nieobecności dziecka w przedszkolu. Poprzednie uregulowania praktycznie nie dawały szans na umniejszenie opłat w sytuacji, gdy dziecko nie mogło korzystać z przedszkola. Uchwalone przez radnych nowe rozwiązanie wydaje się dla rodziców bardzo korzystne.

Wprowadzenie nowych zasad nie stało się także okazją do znacznego podniesienia opłat za przedszkola – co próbowano zrobić przedkładając latem ubiegłego roku pierwszy projekt zmian. Nowe przepisy wprowadzają niewielką podwyżkę jedynie dla rodziców posyłających dzieci do przedszkola na 9 i 10 godzin. Za pozostałe warianty ustalono opłaty niższe od obecnych.

W uchwale dodano także zapis o konieczności jej publikacji w dzienniku urzędowym województwa. Warto tu wspomnieć, że przez kilka miesięcy prowadziliśmy ożywioną korespondencję z wojewodą, który sprawuje nadzór nad zgodnością uchwał rad gmin z prawem. Wojewoda konsekwentnie trwał na stanowisku, że wszystko jest dobrze, a przedkładane przez nas wyroki sądów zbywał milczeniem. Niespełna pół roku temu wydał jednak oświadczenie, że w związku z licznymi wyrokami ,,zmuszony jest’’ zmienić swoje dotychczasowe stanowisko. Na razie jedynie w kwestii publikowania uchwał w dzienniku urzędowym. Kiedy wojewoda ,,zostanie zmuszony’’ do uznania całej linii orzeczniczej sądów dotyczących przedszkoli nie wiadomo. Na razie wojewoda udaje, że jej nie dostrzega i pozostaje na stanowisku, że wie lepiej.

Oceniając nową uchwałę Rady Miejskiej Kościana określiliśmy ją jako prawie dobrą. Dlaczego prawie? Problemem pozostaje uzależnianie wysokości opłat za przedszkola od kosztów przygotowania, podania i sprzątania po posiłkach. Niestety, niechlujność parlamentarzystów wprowadziła w kwestii kosztów posiłków ogromny zamęt, który może doprowadzić gminy do finansowej zapaści, a już z pewnością do konieczności zamykania przedszkoli. Dlaczego? Wydano już kilka wyroków sądowych, w których jednoznacznie określono, że nie wolno obciążać rodziców kosztami przygotowania posiłku. Mają oni płacić jedynie za ,,wsad do kotła’’.

Problem ten powstał 1 stycznia 2008 roku, kiedy to do ustawy o systemie oświaty wprowadzono art. 67a, mówiący o stołówkach szkolnych. Choć ustawodawca prawdopodobnie myślał tylko o szkołach, to nie zaznaczył, że przepis nie dotyczy przedszkoli, a zgodnie z art. 3 ust. 1 tej ustawy ilekroć w przepisach jest mowa o szkole, należy przez to rozumieć także przedszkole. I tak, dzięki fuszerce posłów, powstała niezamierzona przez nich sytuacja, w której koszty przygotowania posiłków w przedszkolu spadły na gminę.

Zdecydowana większość samorządów (w tym i kościański) nie stosuje się do tej interpretacji, która grozi zapaścią finansową przedszkoli. Zapada jednak coraz więcej wyroków wskazujących, że przepis 67a dotyczy także przedszkoli. Zgodnie z orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego podmioty prowadzące przedszkola publiczne mogą obciążać rodziców dzieci jedynie kosztami samych posiłków, czyli kosztem zakupu artykułów żywnościowych. Pozostałe koszty spadają na prowadzącego przedszkole. A to oznacza dla gmin poważne kłopoty. Pewnie dlatego w całym kraju udaje się, że przepis nie obowiązuje, zamiast podjąć zdecydowane działania zmuszające parlament do naprawienia fuszerki.

Reasumując: kościańska uchwała jest najlepsza w powiecie i gdyby nie orzeczenia sądów w sprawie art. 67a byłaby całkowicie zgodna z prawem. Niestety, wystarczy skarga do sądu, aby z dużą dozą prawdopodobieństwa doprowadzić do jej unieważnienia. Czy wejdzie zatem w życie? Sądzimy, że tak, ponieważ służby prawne wojewody pozostają w tej materii głuche i ślepe. Chyba że znów ,,zostaną zmuszone’’ do zmiany stanowiska.

Wydaje się, że samorząd Kościana dostosował przepisy do orzecznictwa sądów najlepiej jak mógł. Granicą nie do przekroczenia okazał się art. 67a, którego przestrzeganie może grozić zapaścią finansową przedszkoli. Pozostaje jednak problem swobody z jaką administracja rządowa i samorządowa przestrzegają przepisy. Od obywatela wymaga się przestrzegania wszystkich, a organy państwa mogą sobie wybierać? Kto zmobilizuje parlament do wprowadzenia drobnej zmiany w przepisie, która uchroni gminy przed kłopotami?
Czas nagli, bo wyroków sądowych z miesiąca na miesiąc przybywa.
Paweł Sałacki

GK 14/2010