Kościański ślad pod Grunwaldem (foto)

Kto z Kościaniaków był na polach Grunwaldu i podziwiał Pomnika Zwycięstwa Grunwaldzkiego, który odsłonięto w 1960 r. w 550. rocznicę bitwy? Z pewnością wielu. Kto jednak wie, że jego elementy wykonywane były w warsztatach kościańskiej Zasadniczej Szkoły Zawodowej? O tym wyjątkowym zleceniu przypomniał sobie kościaniak Zdzisław Szłapka, poszukując materiałów do filmu o Arionie. Wzmiankę o tym zleceniu odnalazł w szkolnej kronice. Odkrycie jest tym cenniejsze, że w przyszłym roku przypada 600. rocznica bitwy pod Grunwaldem.

Pomnik Zwycięstwa Grunwaldzkiego składa się z trzech części: granitowego obelisku, jedenastu 30-metrowych masztów symbolizujących sztandary polskich i litewsko-ruskich chorągwi, amfiteatru z pomieszczeniami wystawienniczymi Muzeum Bitwy pod Grunwaldem, salą kinową i mapą plastyczną z kolorowych kamieni, pokazującą ustawienie wojsk przed bitwą.

Pomnik zbudowano według projektu Jerzego Bandury i Witolda Cęckiewicza. Maszty wykonywał Mostostal, a herby - kościańskie warsztaty szkolne.

- Była groźba, że warsztaty zostaną zamknięte, bo nie było pracy. Przypadek sprawił, że w pociągu spotkałem pana Pamperę z Mostostalu i udało mi się załatwić zlecenie na wykonanie metalowych herbów. To dla Mostostalu były drobiazgi, a dla nas spore zamówienie i to za grubszy pieniądz – wspomina Zdzisław Szłapka, który pracował wówczas jako planista. – Z blachy palnikami uczniowie wycinali poszczególne części chorągwi, a potem ręcznie pilnikami szlifowali krawędzie. To była syzyfowa praca. Trwała około pół roku. Nadzorowali ją nauczyciele zawodu.

Wzmiankę o tym Szłapka odnalazł w szkolnej kronice. Jest tam własnoręczny wpis ówczesnego dyrektora Romualda Jaśkiewicza: W związku z obchodami 550 rocznicy bitwy pod Grunwaldem warsztaty Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Kościanie stają się współtwórcami pomnika na polach Grunwaldu. Przypadł im w udziale obowiązek wykonania emblematów do pomnika (…) Całością artystyczną kierował prof. Bandura z Krakowa. Przed wysłaniem emblematów do Grunwaldu, z okazji Święta 1 Maja, przed gmachem Liceum Ogólnokształcącego wykonano piramidę z tych emblematów, którą oglądało społeczeństwo miasta Kościana i powiatu. W czasie wykonywania emblematów jeden emblemat przewrócił się i spadł na nogę uczniowi Pogorzelskiemu z Kościana. Kość nogi została złamana. Uczeń przebywał 104 dni w szpitalu. Delegacja szkoły łącznie z Przewodniczącym Prezydium Powiatowej Rady Narodowej tow. Stanisławem Ławniczakiem, dyrektorem szkoły i kierownikiem warsztatów szkolnych oraz przedstawicielami kuratorium uczestniczyła w pochodzie budowniczych pomnika na polach Grunwaldu. Za staranne i terminowe wykonanie emblematów przyznano szkole nagrodę pieniężną 10 tys. zł na zakup sprzętu szkolnego względnie pomocy naukowych.

W kronice są też zdjęcia i list podpisany przez Zbigniewa Januszko, pełnomocnika Społecznego Komitetu Obchodu 550 Rocznicy Bitwy Grunwaldzkiej w Olsztynie z podziękowaniami za wkład pracy personelu nauczycielskiego w dzieło budowy pomnika.

- Byłam zszokowana, gdy o tym usłyszałam. Nie wiedziałam, że Kościan ma swój wkład w ten historyczny pomnik – przyznaje Magdalena Lajszner, dyrektor Muzeum Regionalnego im. dra Henryka Florkowskiego w Kościanie, dodając, że w zgromadzonych dokumentach muzeum brak jakichkolwiek śladów potwierdzających to wydarzenie.

W czerwcu tego roku kościański Arion wybiera się na wycieczkę na Mazury. Po drodze chórzyści odwiedzą Grunwald i zaśpiewają pod tamtejszym pomnikiem.

Jeśli ktoś z naszych czytelników pamięta tamte wydarzenia, pracował przy wykonywaniu owych herbów lub rozpozna się na którymś z archiwalnych zdjęć prosimy o kontakt z redakcją.

KARINA JANKOWSKA

GK 16/2009